ձորից եկավ ինչ-որ ճիչ, – Պախրան ծնում է: Մութը մաշվում է քիչ-քիչ, Աստղը քնում է: Սարը լույսի լուրն առել, Կանգնել – մնում է: Անտառն արդեն քունն առել, Բայց դեռ լռում է: Գետն ինձ խորհուրդ է տալիս. – Գործդ մնում է, Ժամանակը չի գալիս, Թողել-գնում է։ Ձորից եկավ ինչ-որ ճիչ, – Պախրան ծնում է։ Մութը մաշվում է քիչ-քիչ, Աստղը քնում է։
Առաջադրանքներ
Բառարանի միջոցով գտեք պախրա բառի հոմանիշ։ պախրա-եղնիկ
Վիքիբառարանում որոնում կատարեք և փոքր տեղեկություն ներկայացրեք պախրայի մասին /հուշու․ պետք է տեխեկությունը փնտրել պախրայի հոմանիշներից որևէ մեկը գրելով/։
եղջերվազգիների ընտանիքին պատկանող կաթնասուն կենդանի, էգ եղջերու◆ Այնտեղ կար այծյամ ու վայրի ոչխար, Եղնիկ, եղջերու, վարազ ու կխտար (Ղազարոս Աղայան) ◆ Թափառում էր անմխիթար անընկեր, ինչպես զրկված իր եղնիկից եղջեջերուն (Ավետիք Իսահակյան) (խոհր․) օգտագործում են կաթը, միսը, պատրաստում են տարբեր կերակուրներ ուտելիքներ, ըմպելիքներ գեղեցիկ և գեղամարմին աղջիկ՝ կին (փխբ․)
Օրվա ո՞ր ժամն է նկարագրված բանաստեղծության մեջ։ Բանաստեղծության մեջ նկարագրված է ժամը 7-8ը:
Բանաստեղծությունից դուրս գրեք փոխաբերական իմաստով նախադասությունները, դրանք բացատրեք։ Մութը մաշվում է քիչ-քիչ, Աստղը քնում է: Առավոտը գալիսը: Անտառն արդեն քունն առել, Բայց դեռ լռում է: Կենդանիները արդեն զարթնում են, բայց դեռ ձայն չեն հանում: Գետն ինձ խորհուրդ է տալիս. – Գործդ մնում է, Ժամանակը չի գալիս, Թողել-գնում է։ Զարթնելու ժամանակն է, ժամանակ չկա:
Երբ որ աստղը քնում է, ի՞նչը կզարթնի ըստ ձեզ։ Երբ որ աստղը քնում է արևն է զարդնում:
Վանկ է կոչվում բառի մեջ մտնող հնչյունը կամ հնչյունախումբը, որն արտաբերվում (արտասանվում) է մեկ շնչով:
Ձայնավորները վանկարար(վանկ կազմող) հնչյուններ են. առանց ձայնավորի վանկ չկա:
Վանկը կարող է նաև մի հնչյունից (ձայնավորից) կազմված լինել:
Երկու ձայնավորների միջև եղած մեկ բաղաձայնն անցնում է հաջորդ վանկին:
Երկու ձայնավորների միջև եղած երկու և ավելի բաղաձայններից միայն մեկն է անցնում հաջորդ վանկին: Բառի մեջ վանկարար ը հնչյունը չի գրվում. նա միայն վանկատման ժամանակ է երևում:
1. Прочитайте текст. Найдите в тексте ответы на вопросы.
О чём спросила учительница ребят? А знаете ли вы значение слова корень
Какие значения имеет слово корень? Kорень зуба, корень слова, корень дерева
Какое слово стало жить среди людей? Ходить
Какой росток появился из земли? Ходить
Как звали первую веточку? А вторую? А третью? Ходить, приходить, приход
2.Как вы думаете, если посадить другие слова, например: учить, сад, лес, то какие слова могли бы вырасти на каждом из этих деревьев? Напишите эти слова. Учить – учитель, выучить
Սևացրած բառերի բացատրությունները գտիր բառարանում։ Շառավիղն-Շրջանի Վայրագ- Դաժան Դյուրաբորբոք-Հեշտ բորբոքվող, Քմահաճ-միայն իր ցանկություններով առաջնորդվող: սրընթաց-Արագորեն ընթացող՝ վազող՝ շարժվող
Բառարանի միջոցով բացատրածդ բառերով կազմկր գեղեցիկ բառակապակցություններ։ Ես և իմ քույրիկ Շառավիղի մեջն ենք։ Ես ունեմ մեր տան Վայրագ շուն։ Իմ ականջ կարող է հեշտ Դյուրաբորբոք։ Իմ քույրիկ ուզում է, որ նա Քմահաճ լինի։ Իմ Պապիկի ավտոն շատ սրընթաց է։
Դեղինով նշվածները բառակազմորեն վերլուծիր և դրանց ածանցներից յուրաքանչյուրով կազմիր երկուական նոր բառ։ Ամենահաստ-Ամեն-ա-հաստ, Ամենա-Ամենաուժեղ, Հաստ-Հաստատուն։Բնավորություն-Բնավոր-ություն, Բնավոր-Բնավորել, Ություն-Ուրախություն։Անզուսպ-Ան-զուսպ, Ան-Անգլերեն, Զուսպ-Զուսպել։Սափրիչ-Սափ-րիչ, Սափ-Սափոր Սափրել։Բնական-Բուն-ական, Բուն-Բունգալո, Ական-Ականջող
Արամի զարմիկ մուրադն իր խելառ բնավորությամբ ո/ւմ էր նման։ Ինքը նման էր Մուրադին։
Մի քանի բառով բնութագրիր քեռի Խոսրովին։ Քեռի Խոսորովը ամեն անգամ ինչ վտանգավոր բան էր լինում։ Ինքը ասում էր․-Վնաս չունի, ուշադրություն մի դարձրու։
Բացատրիր մոխրագույնով նշված արտահայտության իմաստը։ Ծնունդ առնել-ծագել
Մեր հանրապետության կառավարության նստավայրը մայրաքաղաք Երևանն է: Այստեղ են կայացվում մեր երկրի համար ամենակարևոր որոշումները: Իսկ հիմա պատկերացնենք, թե ի՞նչ կկատարվեր, եթե հեռավոր կամ թեկուզ և մայրաքաղաքին մոտ գտնվող ցանկացած մեծ ու փոքր բնակավայրի առօրյա հարցերով զբաղվեին միայն Երևանում: Իրենց հուզող ցանկացած խնդրի լուծման համար մարդիկ ստիպված պետք է երկար ճանապարհ հաղթահարեին Երևան հասնելու համար: Այդպիսի անհարմարություններից խուսափելու համար Հայաստանի Հանրապետության տարածքը բաժանված Է վարչատարածքային միավորների՝ մարզերի: Դրանք 10-են (տես աղյուսակը): Յուրաքանչյուր մարզ ունի իր մարզպետարանը, որը մարզպետի գլխավորութամբ զբաղվում է տվյալ մարզի գյուղերի և քաղաքների զարգացման, բնակչության կյանքին առնչվող հարցերի և շատ այլ պետական խնդիրների լուծմամբ: Բացի այդ, յուրաքանչյուր բնակավայրի խնդիրների լուծմամբ զբաղվում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները՝ քաղաքապետի կամ գյուղապետի գլխավորությամբ: Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կա ավելի քան 900 բնակավայր: Դրանցից 49-ը քաղաքներեն, մնացածը՝ գյուղեր: Քաղաքները միմյանցից տարբերվում են մի շարք հատկանիշներով՝ բնակչության թվով, տնտեսական գործունեութամբ և այլն:
Հայաստանի ամենախոշոր քաղաքը Երևանն է: Այստեղ են գտնվում մեր հանրապետության նախագահի նստավայրը, կառավարության շենքը, Ազգային ժողովը, բոլոր նախարարությունները: Երևանում կան բազմաթիվ գործարաններ, մշակութային օջախներ, թանգարաններ, համալսարաններ, ժամանակակից հյուրանոցներ և այլն:
Հանրապետության երկրորդ խոշոր քաղաքը Շիրակի մարզկենտրոն Գյումրին է: 1988թ. դեկտեմբերի 7-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո այն վերականգնվում է:
Երևանի շուրջը ձևավորվել են մի շարք փոքր և միջին մեծության քաղաքներ, որոնք բազմաթիվ արտադրական, մշակութային և այլ կապերով կապված են մայրաքաղաքի հետ: Դրանցից են Աբովյանը, Վայոց Ձորի մարզում Է գտնվում առողջարանային քաղաք Ջերմուկը, որը հայտնի է իր բուժիչ հանքային ջրերով:
Մեր հանրապետության քաղաքները անընդհատ զարգանում են, բարեկարգվում, հարստանում ժամանակակից շինություններով, ձեռնարկություններով:
1. Արագածոտնի
Աշտարակ
2. Արարատի
Արտաշատ
3. Արմավիրի
Արմավիր
4. Գեղարքունիքի
Գավառ
5. Լոռու
Վանաձոր
6. Կոտայքի
Հրազդան
7. Շիրակի
Գյումրի
8. Սյունիքի
Կապան
9. Վայոց Ձորի
Եղեգնաձոր
10. Տավուշի
Իջևան
Հարցեր և առաջադրանքներ
Թվարկիր և քարտեզի վրա ցույց տուր Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և մարզկենտրոնները: Արագածոտն — Աշտարակ Արարատ — Արտաշատ Արմավիր — Արմավիր Գեղարքունիք — Գավառ Լոռի — Վանաձոր Կոտայք — Հրազդան Շիրակ — Գյումրի Սյունիք — Կապան Վայոց Ձոր — Եղեգնաձոր Տավուշ — Իջևան
Ինչո՞ւ է մեր հանրապետութան տարածքը բաժանվել մարզերի: Ովքե՞ր են զբաղվում քաղաքների և գյուղերի տարբեր խնդիրների լուծմամբ: Իրենց հուզող ցանկացած խնդրի լուծման համար մարդիկ ստիպված պետք է երկար ճանապարհ հաղթահարեին Երևան հասնելու համար: Այդպիսի անհարմարություններից խուսափելու համար Հայաստանի Հանրապետության տարածքը բաժանված Է վարչատարածքային միավորների՝ մարզերի: Քաղաքների և գյուղերի տարբեր խնդիրների լուծմամբ զբաղվում են մարզերի ղեկավարները՝ մարզպետները:
Կազմիր քո բնակավայրին մոտ գտնվող քաղաքների և գյուղերի ցուցակը: Քաղաքներ — Աբովյան, Աշտարակ, Մասիս Գյուղեր — Փարաքար, Արգավանդ, Զովունի, Եղվարդ, Ջրվեժ։
Քարտեզի վրա գտի’ր և նշի’ր ՀՀ տարբեր մարզերի առնվազն 10 քաղաքային բնակավայրերի անուններ: Արմավիր, Մեղրի, Կապան, Գորիս, Իջևան, Դիլիջան, Գյունրի, Սպիտակ, Վանաձոր, Ստեփանավան։
Սևով նշված բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրեք։ տենչանք-մեծ ցանկություն Տոհմ-Նախնադարյան հասարակության հիմնական արտադրական բջիջը՝ միավորը: գերդաստան-Անուն հանել,Հռչակվել հռչակված-Անուն հանած ախորժելի-Հաճելի Զարմիկ — բարեկամ գավակ-Ձիու հետևի կողմը՝ մինչև մեջքը
Բառարոնով բացատրած բառերից յուրաքանչյուրով կազմեք մեկական նախադասություն։ Ես տենչում եմ ներկա գտնվել Հայաստան Ուելս ֆուտբոլային հանդիպման։ Մերը Տոհմը ծագումով Արցախից է։ Մերը գերդաստանում կան շատ ուսուչիչներ։ Սեպտեմբերի 21 հայաստանի անխակության հռչակման օրն է։ Ես այսօր կերել եմ շատ ախորժելի մի թղվացկ։ Ես երեկ մեր բակում հանդիպել եմ իմ զարմիկին։ Ես երկարորյային նստել եմ գավակի վրա։
Դեղինով նշված բառերը բառակազմորեն վերլուծեք, դրանց արմատներով նոր բառեր կազմեք։ Լուսամուտ-լույս-ա-մուտ, լուսավորիչ։ Ամենազարմանալի-ամենա-զարմանալի, ամենագեղեցիկ։ Ազնվություն-ազնիմ-ություն, ազնվամորի։ Շնչառություն-շնչառ-ություն, շնչառական։ Զայրամասում-զարյր-ա-մասում, զայրանալ։ Մրգաստաններ-միրգ-ա-ստաններ, մրգաշեն։
Ինչո՞ւ Արամը Մուրադին խելառ չէր համարում, եթե բոլորն այդ կարծիքին էին Մուրադին նա խելառ չէր համարում, քանի որ հասկանում էր նրան և նույն զգացմունքներն ուներ։
Ինչո՞ւ Արամը զարմացավ, երբ իր զարմիկ Մուրադին տեսավ ձիու վրա նստած։ Նա զարմացավ, քանի որ նրանք աղքատ էին, չէին կարող ձի գնել և նրանց ընտանիքում ընդունված չէր գողուցյուն անել։
Բնութագրիր Ղարօղլանյանների գերդաստանը։ Ղարօղլանյանների գերդաստանը աղքատ էր, բայց գողություն չէին անում։
Ըստ Արամին Մուրադի արածն ինչո՞ւ գողություն չէր։ Գողություն համարել հնարավոր չէր, քանի որ ձիերի նկանդմանբ մեծ սեր ուներ։
Օգտագործելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
Օրինակ՝ (18+24):6=18:6+24:6=3+4=7, (18։6=3, 24:6=4)
(21+28):7=21:7+28:7=3+4=7
(50+125):25=50:25+125:25=2+5=7
(24+80):4=24:4+80:4=6+20=26
(16+24):4=16:4+24:4=4+6=10
(12+18):3=12:3+18:3=4+6=10
(160+32):4=160:4+32:4=40+8=48
(455+855):5=455:5+855:5=
(324+664):4=324:4+664:4=
(182+252):14=182:14+252:14=
2. Օգտագործելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
Օրինակ՝ (15·8):5=15:5·8=3·8=24, (15:5=3, 3·8=24)
(288·78):16=288:16×78=
(1444·126):18=1444:18×126=
(135·16):15=135:15×16=
(35·22):11=22:11×35=70
(6·35):5=6:5×35=
(24·130):6=24:6×130=4×130=520
(4011·50):25=4011:25×50=
(42·12):7=42:7×12=6×12=72
(50·8):25=50:25×8=2×8=16
3.Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ։
4. «Թվերի մեծ աշխարհում» նախագծի շրջանակներում գտեք տեղեկություն բնական թվերի, արաբական թվերի և հռոմեկական թվերի մասին: Կազմեք խաղ-առաջադրանքներ լուցկու հատիկներով:
Մաթեմատիկական ֆլեշմոբի խնդիրներ․
5․Արեգը, Դավիթը և Անին ապրում են նույն շենքում։ Դավիթն ապրում է 2 հարկ բարձր, քան Արեգը, բայց 4 հարկ ցածր, քան Անին։ Ով ո՞ր հարկում է ապրում, եթե Արեգն ապրում է այդ շենքի 3֊րդ հարկում։
Դվաիթը 5
Արեգը 3
անի 9
6. Եթե պապիկը ապրի ևս իր ապրած տարիների կեսը և ևս 1 տարի, ապա կլինի 91 տարեկան։ Քանի՞ տարեկան է պապիկը։
7․ Շենքի յուրաքանչյուր հարկի բարձրությունը 4մ է։ Այդ շենքի 5֊րդ հարկի հատակին փռված գորգը գետնից ի՞նչ բարձրության վրա է գտնվում։
4.Արամն ու Կարենը գնացել էին ձկնորսության։ Արամի մոտ ավելի լավ էր ստացվում ձուկ բռնելը, քան Կարենի մոտ։ Նրանք միասին քանի՞ ձուկ էին բռնել, եթե Կարենի բռնած ձկների քանակը 18-ով պակաս էր ընդհանուր բռնած ձկների քանակից և նրանցից մեկը մյուսից 14-ով քիչ ձուկ էր բռնել։
Արամ՝ 18
18-14=4
Կարեն 4
միասին 18+4=22
5. Ինքնաթիռում շարքերը համարակալված են 1-ից մինչև 25-ը, բայց 13 համարի շարք չկա: 15-րդ շարքում կա միայն չորս, իսկ բոլոր մնացած շարքերում` վեցական նստելատեղ: Քանի՞ նստելատեղ կա այդ ինքնաթիռում:
25-2=23
23×6=138
138+4=142
6.Աշոտը 2 վայրկյանում վազում է 3 մետր, իսկ նրա փոքր եղբայրը 1 վայրկյանում վազում է 1 մետր։ Նրանք միաժամանակ միևնույն կետից ուղիղ գծով սկսեցին վազել 240 մետր հեռավորության վրա գտնվող ծառի մոտ։ Ծառի մոտ Աշոտը քանի՞ վայրկյան կսպասի եղբորը։
240:3=80 80×2=160
240-160=80
7. Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ 5 առաջադրանք։
